سازدهنی (Harmonica)

سازدهنی یا هارمونیکا (Harmonica) جزو سازهای بادی است و در خانواده سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instrument) قرار می‌گیرد.

تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانه ‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می ‌شود.

از سایر سازهای این خانواده می توان ملودیکا، کنسرتینا و آکاردئون را نام برد. شاید برخی مواقع متوجه شباهت موجود بین صدای سازدهنی و آکاردئون شده باشید. این شباهت در جنس صدا، در واقع به خاطر شباهت در ساختمان این سازها و نحوه تولید صوت در آن ها است.

اجزای اصلی سازدهنی شامل شانه، Reed و صفحه های پوشاننده می شود.

شانه (Comb) بدنه اصلی ساز است که هنگامی که به صفحات reed متصل می شود، محفظه های هوا را برای reed ها تشکیل می دهد. اصطلاح “شانه” از شباهت این قسمت از سازدهنی و شانه مو ناشی شود. شانه های سازدهنی به طور سنتی از چوب ساخته می شدند، اما اکنون از پلاستیک (ABS) یا فلز (برای مثال تیتانیوم) نیز ساخته می شود. برخی از طرح‌ های شانه‌ های مدرن و تجربی از نظر هدایت هوا پیچیده هستند.

مزیت اصلی یک جنس شانه نسبت به جنس دیگر، دوام آن است. به طور خاص، یک شانه چوبی می تواند رطوبت را از نفس نوازنده و تماس با زبان جذب کند. این موضوع باعث انبساط شانه و سختی در نواختن می شود. چوب پس از آن منقبض می شود که به طور بالقوه سفتی هوا را به خطر می اندازد. در ساز دهنی های مدرن، انواع مختلفی از چوب و روش‌های بهبود دهنده برای کاهش این مشکل ابداع شده است. صفحه reed (Reed plate) مجموعه ای از چندین reed در یک محفظه است که معمولا از برنج ساخته می شوند، اما گاهی اوقات از فولاد، آلومینیوم و پلاستیک نیز استفاده می شود. معمولا reed های مجزا به رید پلیت پیچ می‌شوند، اما گاهی ممکن است در جای خود جوش یا پیچ شوند. Reed هایی که در سمت داخلی صفحه reed ثابت شده اند (در داخل محفظه هوای شانه) به دمیدن پاسخ می دهند، در حالی که آن هایی که در سمت بیرونی ثابت شده اند به مکش پاسخ می دهند.

بیشتر سازدهنی ها با صفحات reed که به شانه یا یکدیگر پیچ شده اند ساخته می شوند. برخی از برندها هنوز از روش سنتی میخکوبی رید پیلت به شانه استفاده می کنند و برخی دیگر از سازدهنی های تجربی و کمیاب نیز صفحات نی را با فشار در جای خود نگه داشته اند، مانند مدل های آمریکایی دوران جنگ جهانی دوم. اگر صفحات به شانه پیچ شده باشند، می توان آنها را به صورت جداگانه تعویض کرد. این موضوع برای تنظیم reed هایی که با گذشت زمان از نت خارج می شوند، بسیار مفید است.

یک استثنای قابل توجه در طراحی رید پلیت، سازدهنی های تمام پلاستیکی است که توسط فین مگنوس (Finn Magnus) در دهه 1950 طراحی شده بود. در این سازها هر دو قسمت reed و reed plate از یک تکه پلاستیک قالب گیری می شد. طرح مگنوس دارای reed ها، صفحه reed و شانه‌های پلاستیکی بود که قالب‌گیری شده بودند یا به‌طور دایم به هم چسبیده بودند.

صفحات پوششی (Cover Plates) رید پلیت ها را می پوشانند و معمولا از فلز ساخته می شوند هرچند از چوب و پلاستیک نیز استفاده می شود. از آنجایی که صفحات پوششی صدا را پخش می کنند، کیفیت تونال سازدهنی را تعیین می کنند.

دو نوع از صفحات پوششی وجود دارد:

نوع اول مدل های باز سنتی از فلز یا پلاستیک می باشد که به سادگی روی شانه و صفحات reed قرار می گیرند و نوع دوم مدل محصور شده است (مثل مدل Meisterklasse و Super64 شرکت هوهنر و  Promaster و SCX سوزوکی) که کیفیت صدای بلندتری را ارائه می دهند.

از ترکیب این دو مدل نیز چند طرح مدرن ایجاد شده است.

انواع اصلی سازدهنی شامل کروماتیک، دیاتونیک، ترومولو، ارکسترال، چنگ گونگ و پیچ پایپ هستند که به طور خلاصه به سه مدل اصلی آن اشاره می کنیم.

سازدهنی کروماتیک (Chromatic) از یک نوار کشویی تشکیل شده است که با استفاده از یک دکمه برای هدایت هوا از سوراخ Mouthpiece به صفحه ی reed استفاده می کند. یک مدل ساز به اصطلاح کروماتیک هندز فری مانند هوهنر 270 نیز به نوازننده اجازه می‌دهد تا صداها را با بالا و پایین بردن قطعه دهان با لب‌ها تغییر دهد و دست‌ها را برای نواختن ساز دیگر باز بگذارد.

در حالی که کروماتیک 10 سوراخه برای نواختن تنها با یک کلید در نظر گرفته شده است، مدل های 12، 14 و 16 سوراخه به نوازنده این امکان را می دهد که با هر کلیدی که می خواهد تنها با یک ساز دهنی بنوازد. این مدل سازدهنی را می توان برای هر سبکی از جمله سلتیک، کلاسیک، جز یا بلوز (معمولاً در جایگاه سوم) استفاده کرد.

در حالی که در یک تعریف ساده، سازدهنی دیاتونیک (Diatonic) به هر سازدهنی که برای نواختن با یک کلید طراحی شده است اشاره می کند.

وجه تمایز سازدهنی ترمولوی کوک شده این است که دارای دو reed برای هر نت است که یکی تیزتر و دیگری کمی صاف است. این ویژگی یک با استفاده از این دو reed که یکدیگر هماهنگ نیستند صدای موجی بی‌نظیری ایجاد می کند. نسخه آسیای شرقی ترومولو، که می تواند تمام 12 نیم آهنگ را تولید کند، اغلب در موسیقی راک و پاپ آسیای شرقی استفاده می شود.

ساز دهنی ارکسترال به طور مشخص برای نواختن در نوازندگی گروهی طراحی شده اند.

شغل اصلی آقای ماتیاس هوهنر (Matthias Hohner) ساعت سازی بود که بعدها به دلیل علاقه فردی رو به تجارت و ساخت کارگاهی برای تولید آن نمود و در سال ۱۸۶۳ موفق به تولید محدود و صادرات آن بخصوص به کشور آمریکا شد.

در اوایل قرن بیستم در کارخانه اش بنام HOHNER Harmonica که شهرت زیادی کسب کرده بود، موفق شد نوع جدیدی از سازدهنی بنام سازدهنی کروماتیک طراحی کند که دارای کلیدی مخصوص بود و قابلیت ایجاد تمام صداهایی که در پیانو وجود دارد را داشت.

در آمریکا طرفداران این ساز در سبک های مختلف توانستند خلاقیت خود را بواسطه وجود این ساز نشان داده و نوازندگان چیره دستی مانند جانی بوی و لیدل والتر سبک بلوز را بیافرینند.

از دهه ۶۰ میلادی به بعد نوازندگان فولکلور از جمله باب دیلان توانست تلفیقی از گیتار کلاسیک و سازدهنی را به نحو متفاوت به علاقمندان این سبک عرضه نماید.

اکنون هارمونیکا یکی از پرطرفدارترین سازها در سراسر جهان به شمار میرود.

Toots Thielemans
اسطوره جاز

این مجموعه سازدهنی امضا شده با همکاری Jean Toots Thielmans ، اسطوره سازدهنی جاز ، طراحی شده است . ساز دهنی مدل Mellow Tone برای تصنیف ها یا قطعات کلاسیک و ساز دهنی Hard Bopper برای قطعات معاصر توسط آقای Toots پیشنهاد شده است .

Marine Band ” Cross over “

با معرفی سازدهنی cross over ، مجموعه ساز دهنی های Marine Band توسعه یافت تا یک ساز دهنی با کیفیت حرفه ای و برتر برای نوازندگان با هوش در سبک های مدرن ، راک ، جاز باشد .

شانه چند لایه این ساز دهنی که از جنس بامبو است انقلابی در زمینه شانه های ساز دهنی است . این شانه کاملا محصور شده و ضد آب و محکم میباشد . در ترکیب با سیستم مونتاژ با هم پیچ شونده ، ساز دهنی cross over کاملا هوابندی شده و دارای واکنش سریع و صدای قدرتمند میباشد .

این ساز دهنی برای نوازندگی با صدای تقویت شده و نوازندگی آ کوستیک کاملا مناسب است . تنظیم صدای مدرن این ساز دهنی برای نوازندگی بصورت تک نت در سبک های بلوز ، راک ، جاز ، فانک مناسب میباشد .

Little Lady

این ساز دهنی در سال 1965 هنگامیکه آقای walter Schirra ، فرمانده ماموریت فضایی Gemini 6 ، آهنگ
” Jingle Bells ” را برای تیم مرکز کنترل پایگاه زمینی نواخت به شهرت جهانی رسید . این ساز دهنی با طول 1.38 اینچ ، کوچکترین ساز دهنی قابل نواختن دنیا میباشد و دارای استانداردهای بالای تکنیکی مشابه با اجداد بزرگترش است .

البته با یک آویز ، جا سوییچی و یا یک جعبه جواهر کوچک میتواند بهنوان یک هدیه مناسب برای هر مناسبتی مورد استفاده قرار گیرد .

Happy Color Harp

یک سازدهنی 10 سوراخه با رویه پلاستیکی و موجود در 4 رنگ مختلف ، یک ساز دهنی ممتاز با قیمت مناسب برای تمامی افراد تازه کار در سبک های بلوز ، فولک و راک .

Chromonica Traditional Series

طراحی سازدهنی های کرومونیکا ، پایه و اساس برای توسعه های آتی در مجموعه سازدهنی های کرومونیکا میباشد . این ساز دهنی کلاسیک هنوز در سراسر دنیا نواخته میشود . صدای گرم ، تنظیم صدای با کیفیت و ساختار این سازدهنی باعث محبوبیت فوقالعاده آن در بین نوازندگان حرفه ای و تازه کار شده است .

Special 20

صفحات صدای ساز دهنی Special 20 در داخل شکافهای تزریقی شانه سازدهنی تعبیه شده است که این امر باعث میشود که لب گذاری برای نواختن سازدهنی بسیار آسان صورت گیرد . پوشش مدور به همراه گوشه های بسته باعث تولید یک صدای گرم و قوی میشود که این مسئله موجب شده که این سازدهنی برای سبک های کانتری ، راک و بلوز بسیار مورد استقبال قرار گیرد .

Marine Band ” deluxe “

این سازدهنی با سیستم مونتاژ با هم پیچ شونده ، شانه نیمه محصور شده ، دهانه های کانال مخروطی و رویه بهینه شده بسیاری از خصوصیات ارتقا یافته را شامل میشود که برای تضمین واکنش سریع تر ،حجم صدای بیشتر و نگهداری آسانتر طراحی شده است . این سازدهنی پیشرفته برای هر دو سبک سنتی و مدرن مناسب است .

Marine Band ” 1896″

ساز دهنی Marine Band مدل 1896 با شانه ای از جنس چوب گلابی ، یک صدای منحصر به فرد معتبر دارد که جایگاه سازدهنی را در سنت موسیقی بلوز تعریف میکند و یک معیار متفاوت برای دیگر ساز دهنی ها میباشد . این نمونه اولیه ساز دهنی های بلوز با تنظیم صدای سنتی شرکت هوهنر ارائه میشود .

Meister Klasse MS

شکل ظریف ، طراحی ارگونومیک رویه ساز دهنی که تمام سطح شانه آلومینیومی آنودایز شده ساز دهنی را احاطه کرده است . این خصوصیات در ترکیب با صفحات صدا از جنس نیکل به ضخامت 1.05 میلی متر به این سازدهنی ، یک صدای خالص و واضح اعطا میکند .

XB-40

ایجاد منحنی صدا درنت با تکنولوژی مبتکرانه
طراحی انقلابی مدل XB-40 به تمامی 20 نت طبیعی این امکان را میدهد که بصورت یک نت کامل انحنا یابند . ترکیب ثبت اختراع شده شامل دریچه های صدا و صفحات صدای کمکی باعث ایجاد یک سطح صدای کامل و دست نیافتنی میشود . این سازدهنی برای موسیقی سلتیک و برای نوازندگانی که بدنبال توسعه مرزهای موسیقی هستند طراحی شده است .

Silver Concerto

در سری ساز دهنی های کروماتیک ، این ساز دهنی یک نهایت میباشد . صدای درخشان و خالص این سازدهنی منحصر به فرد است و هر قطعه این سازدهنی با نهایت دقت توسط استادان شرکت هوهنر بصورت کاملا دستی ساخته شده است .

این سازدهنی بعنوان پرچمدار عالی شایسته محصولات هوهنر در بین هنرمندان کلاسیک و مطرح جهان برای دهه ها مورد تایید میباشد . صدای خالص ، تنظیم صدای تخصصی و کیفیت بالای صفحات این ساز ، باعث ایجاد یک استاندار در سازدهنی کلاسیک مدرن شده است .

Blues Harp MS

نام برند ” Hohner Blues Harp ” در صحنه موسیقی معاصر به یک تفکر تبدیل شده است . مدل فعلی که دارای یک طراحی کارکردی با تلفیق شانه چوبی ، رویه بلند با گوشه های بسته و صفحات صدای برنجی با کیفیت بالا میباشد ، باعث تولید یک صدای بلوز خاص میشود که به سرعت در بین نوازندگان مبتدی و سطح متوسط مورد استقبال قرار گرفته است .

Speedy

این مدل دارای کانالهای صدای مجزا 4 گانه با محدوده یک اکتاوی است و در 4 رنگ مختلف موجود است . ساختار محکم این ساز دهنی مناسب برای کودکان زیر سن مدرسه میباشد .

Blues Harmonica Set

این مجموعه سازدهنی که برای تازه کاران در نظر گرفته شده است از هفت عدد سازدهنی Blues Band با بیشترین کلیدهای مورد استفاده تشکیل شده است . این بدان معناست که نوازنده میتواند مطمئن باشد که قادر به اجرای بهترین نت ها میباشد . این مجموعه سازدهنی دارای یک جعبه نایلونی است .

CX-12 Series

طراحی منحصر به فرد سازدهنی های مجموعه CX12 که جوایز بسیاری را نصیب این سازدهنی کرده است . این طراحی ، ترکیب هنر استادکاران شرکت هوهنر و تکنولوژی مدرن است . ساختار خلاقانه و خطوط ارگونومیک این سازدهنی باعث شده که این مدل به یکی از محبوب ترین مدلهای کروماتیک تبدیل شود . مونتاژ ساده و در عین حال نبوغ آمیز این سازدهنی موجب شده که خدمات پس از فروش آن بسیار آسان انجام میشود و همچنین مقاوت هوای بی نظیر آن باعث واکنش سریع در تمامی محدوده های صدا میشود .

Super 64X

قسمت لب گذاری با روکش طلا ، شانه ای از جنس پلکسی گلس ، صفحات صدا با ضخامت دو برابر در 12 اکتاو پایین ، نه تنها ظاهری فوقالعاده به این سازدهنی داده ، بلکه باعث ایجاد صدای منحصر به فرد قوی شده است که باعث محبوبیت این سازدهنی در بین نوازندگان حرفه ای شده است

Comet Series

مجموعه سازدهنی های ظریف با یک طراحی چشم نواز و ساده در ترکیب با رویه صلا و شانه محکم پلاستیکی باعث ایجاد یک مفهوم جذاب برای این ساز دهنی ها شده است . کانالهای صدای پخش شده در قسمت لب گذاری ، این امکان را به نوازنده میدهد که بتواند صداهای متنوعی را ایجاد کند . علاوه بر مدل یک طرفه که در 2 اندازه مختلف ارایه میشود ، این سازدهنی در مدل دو طرفه wender هم موجود میباشد که در این مدل ، هر طرف برای
یک کلید مخصوص تنظیم شده است .